Kara Mürver dünyada en çok kullanılan şifalı bitkilerden biridir. Geleneksel olarak yerli halk bunu ateş ve romatizmayı tedavi etmek için kullandı ve eski Mısırlılar bunu ciltlerini ve yanıkları iyileştirmek için kullandılar. Halen Avrupa’nın birçok yerinde toplanıp halk hekimliğinde kullanılmaktadır. Günümüzde mürver sıklıkla soğuk algınlığı ve grip semptomlarını tedavi etmek için takviye olarak alınmaktadır. Ancak bitkinin çiğ meyveleri, kabuğu ve yapraklarının da zehirli olduğu ve mide sorunlarına neden olduğu bilinmektedir.
Kara Mürver Nedir?
Mürver, Adoxaceae familyasına ait çiçekli bir bitki olan Sambucus ağacının birkaç farklı çeşidini ifade eder. En yaygın tür, Avrupa mürveri veya siyah mürver olarak da bilinen Sambucus nigra’dır. Bu ağacın anavatanı Avrupa’dır, ancak aynı zamanda dünyanın birçok yerinde de yaygın olarak yetiştirilmektedir.
S. nigra 30 metreye kadar büyür ve mürver çiçeği olarak bilinen küçük beyaz veya krem renkli çiçek kümelerine sahiptir. Meyveler küçük siyah veya mavi-siyah kümeler halinde bulunur.
Meyveler oldukça ekşidir ve yenmesi için pişirilmesi gerekir. Çiçeklerin hassas bir misk aroması vardır ve çiğ veya pişirilerek yenilebilir.
Diğer çeşitler arasında Amerikan mürver, cüce mürver, mavi mürver, danewort, kırmızı meyveli mürver ve antilop çalılıkları bulunur. Mürver ağacının çeşitli kısımları tarih boyunca tıbbi ve mutfak amaçlı kullanılmıştır.
Tarihsel olarak çiçekler ve yapraklar ağrıyı gidermek, şişkinliği gidermek, iltihaplanmayı önlemek, idrar üretimini uyarmak ve terlemeyi teşvik etmek için kullanılmıştır. Kabuğu idrar söktürücü, müshil olarak ve kusmayı tetiklemek için kullanıldı.
Halk hekimliğinde kurutulmuş meyveler veya meyve suyu grip, enfeksiyonlar, siyatik, baş ağrısı, diş ağrısı, kalp ağrısı ve sinir ağrısının yanı sıra müshil ve idrar söktürücü olarak da kullanılır.
Ayrıca meyveler pişirilip meyve suyu, reçel, Hint turşusu, turta ve mürver şarabı yapımında da kullanılabilir. Çiçekler genellikle tatlı bir şurup yapmak için şekerle kaynatılır veya çay haline getirilir.
Faydaları nelerdir?
Kara Mürverin bilinen birçok faydası vardır. Sadece besleyici olmakla kalmaz, aynı zamanda diğer faydaların yanı sıra soğuk algınlığı ve grip semptomlarını hafifletmeye, kalp sağlığını desteklemeye, iltihap ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilirler.
Mürver, C vitamini, diyet lifi ve fenolik asitler, flavonoller ve antosiyaninler formundaki antioksidanlarla dolu düşük kalorili bir besindir. Çiçekler özellikle flavonoller açısından zengindir. Mürver ekstraktının grip virüsünün neden olduğu semptomların uzunluğunu ve şiddetini azaltmaya yardımcı olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar umut verici olsa da, daha büyük ölçekli insan çalışmalarına ihtiyaç vardır. Mürver meyveleri, yaprakları ve çiçekleri güçlü antioksidanlardır. Ancak insanlar üzerindeki koruyucu etkileri ihmal edilebilir düzeyde görünmektedir. Ek olarak meyvelerin ve çiçeklerin işlenmesi antioksidan aktivitelerini azaltabilir. Mürverin kolesterol, ürik asit ve kan şekeri düzeylerini düşürmek gibi kalp sağlığına bazı faydaları vardır. Ancak bu etkilerin insanlarda anlamlı olup olmadığını göstermek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Mürver, kanser ve bakterilerle mücadele, bağışıklık desteği, UV koruması ve idrar söktürücü etkiler gibi birçok ek sağlık faydasıyla ilişkilidir. Ancak bu iddialara ilişkin kanıtlar sınırlıdır ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Zararları nelerdir?
Kara Mürver bitkisinin pişmemiş meyveleri, yaprakları, kabuğu ve kökleri bulantı, kusma ve ishale neden olabilecek lektin ve siyanür kimyasalları içerir. Meyveleri ve tohumları pişirmek siyanürü ortadan kaldıracaktır.
Kara Mürver umut verici birçok sağlık faydasıyla ilişkilendirilmiş olmasına rağmen çoğu araştırma yalnızca laboratuvar ortamında yürütülmüştür ve insanlarda kapsamlı bir şekilde test edilmemiştir.
Bu nedenle mürverin sağlık açısından herhangi bir faydası tavsiye edilemez.
Makul kanıtlar, grip semptomlarının uzunluğunu ve şiddetini azaltmaya yardımcı olmak için kullanımını desteklemektedir.
Ayrıca kalp sağlığını destekleyebilir, antioksidan durumunu iyileştirebilir ve çeşitli anti-kanser, anti-diyabetik ve anti-inflamatuar etkilere sahip olabilir.
Ayrıca mürver, sağlıklı bir beslenmeye lezzetli bir katkı sağlar ve iyi bir C vitamini, lif ve antioksidan kaynağıdır.